Wistjes en weetjes

11 november 2018

Wist je dat 43% van de Surinamers onder de 24 jaar is? En 45% tussen de 25 en 54 jaar? 25% lijdt aan Obesitas.

De bevolking bestaat voor 27% uit Hindoestanen, 22% Marrons, 16% Creolen, 14% Javanen en  13% gemengde rassen? Dat laatste neemt toe

40% is Christen, 20% Hondoe, 14% islam. Dat laatste neemt ook toe. 

Mooie Surinaams Nederlandse woorden: u brutaliseert mij (komt niet door mijn gedrag hoor), doorkijksoep, een Timmermansvogel en schaduweren.

Op onze reis naar Kninipaati zijn we vervoerd door een Korjaal. Die boten worden door de Marrons zelf gemaakt. Een boot van een meter of 16 kost omgerekend 1250 euro. Ze gaan het bos in en zoeken een hoge rechte boom. Die gaat er aan. De boom wordt door het midden gezaagd in de lengte en voor een deel uitgehold. Wat resteert wordt gecontroleerd verbrand. Uiteindelijk moet er ongeveer 3 tot 4 cm dikte overblijven. De uitgeholde boomstam wordt in de breedte opgespannen tot hij zijn vorm van een korjaal heeft. Daarna wordt de boot verder afgebouwd met opstaande zijkanten en bankjes.

Er rijden ongelooflijk veel taxi’s rond in Paramaribo. Het systeem is simpel. Of je rijdt als particulier maar dan mag je geen bordje “ taxi” voeren.Je spreekt dan passanten aan:”Taxi?”  Of je rijdt onder de naam van een erkend taxibedrijf. Uiteraard moet je een  rijbewijs hebben. Je moet een eigen auto hebben. Die wordt niet door het bedrijf geleverd. Je betaalt elke dag 20 SRD (Suri dollars) aan de eigenaar van het bedrijf. EEn rotje binnen Parimaribo kost ook 20 SRD. De rest van de omzet is voor jou, evenals alle kosten aan de wagen (schade,verzekeringen, onderhoud), de benzine en indien nodig de aanschaf van een nieuwe (uiteraard 2e hands) auto. Die kost ongeveer 7000 euro of 56000 SRD. Je moet heel wat ritjes maken wil je daarmee rendabel rond komen. Een taxichauffeur vertelde ons dat het steeds moeilijker wordt om rond te komen. Door de stijging van de prijzen voor levensonderhoud (brood, frisdrank, groenten etc) maken steeds minder mensen gebruik van de taxi. En van alleen toeristen kunnen ze niet leven.

Een kleintafereltje van wat ons een paar dagen geleden overkwam. We waren met de lokale bus naar Parimaribo en daar op weg naar ik meen de Chinese markt. “Alles goed heren?” We kijken om ons heen. “Alles goed?” Waar komt dat nou vandaan? Ergens in een steegje zit een meer dan goede gevulde Creoolse dame. “ Dag heren, alles goed? Kom even bij me, ik wil een brassa (is een stevige omarming, we vermoeden dat ze meer wilde). We lopen door. Midden op een kruispunt spreekt een oude Surinamer ons aan.  Hij is op een oude fiets. “ Dag heren is het geen prachtige dag?” “ De  zon schijnt, God let op ons, we hebben te eten, wat wil je nog meer?” WE raken in gesprek, midden op het kruispunt. Gewoon een leuk ontspannen gesprek, opa geniet er zichtbaar van. Zijn dag kan niet meer stuk. Hij neemt alle tijd, midden Komt er een jonge knaap met en zwart t-shirt met Security er op, helm op,op zijn brommer met een vaart het kruispunt op knallen. “ Wegwezen opa, je staat weer in de weg” Ik vermoed dat opa elke dag op dat kruispunt een praatje probeert te maken met wie er ook langs komt. In 10 minuten tijd, de prostitutie, het oude Suriname en het nieuwe jachtige minder tolerante Suriname. Mooi begin van de dag. 

Foto’s

4 Reacties

  1. *= ):
    12 november 2018
    je tiep-vatuh leveren soms grappige effecten op! hondoe.. rotje... huhhh? oud en nieuw komt er wel al aan maar nu al rotjes kopen...? oh nee, ritje! ze moeten de o en de i op een andere plek gaan zetten op een toetsenbord! met app-en zit je dan ook niet steeds in de knoei wanneer er opeens totaal zulke andere woorden tevoorschijn komen! doorkijksoep, top! zo leuk zulke woorden! timmermansvogel... specht?
    wat een ommekeer straks weer in NL...
  2. Gertjan Oldeman:
    12 november 2018
    ik heb uit de NRC een artikel voor jou geknipt over de geschiedenis van de slavernij en emancipatie in Suriname en dan met name over de stedelijke slavernij in Paramaribo. Het accent in het artikel ligt op de vrijlating uit de slavernij en de daaruit voortvloeiende elitevorming onder de vrij geworden slaven. Ik zal het voor je bewaren in mijn reistasje.
    Het verhaal over de korjalen vind ik interessant. Hoe blijven ze duurzaam? Welk hout/boom wordt daar voor geselecteerd? Ik begrijp het gebruik van spanten niet. Ik vindt ze trouwens ook mooi en keurrijk. Passen goed bij een land als Suriname.
  3. Dick Holt:
    12 november 2018
    Allereerst natuurlijk dank voor je knipwerk van het artikel uit het NRC. Ik neem aan dat het knippen met de nodige aandacht heeft plaats gevonden en dat er nauwelijks waarneembare schade aan het dagblad is aangebracht. Schaartje had daarvoor ongetwijfeld precies de juiste gewenste scherpte. Naast al de kennis die ik hier al heb vergaard zal de informatie in het artikel een goede aanvulling vormen. Gelukkig blijft Suriname ondanks dat een land met nog zo veel raadselen . Alleen daarom al een reden om er naar toe terug te gaan. En wat kan een NRC artikel zich meer wensen dan een rustgevende geordende plek in jouw reistasje. Ik ga er van uit dat je bij het overhandigen in korte broek verschijnt met de mij o zo bekende zonnehoed. Dat zal de leesvreugde in mijn hier aangeschafte hangmat aanzienlijk verhogen.
    Je vragen over houtsoorten begrijp ik maar kan ik helaas niet beantwoorden. Simpelweg omdat ik deze vragen zelf niet heb gesteld. Ik ga er gemakshalve maar van uit dat het hardhout betreft. Voor het fabriceren van een korjaal is vooral de lengte van de boom en het feit dat hij recht moet zijn van belang. De lengte bepaalt immers het aantal zitplaatsen. Die varieert van 6 tot 16, exclusief de bootsman en zijn hulpje voor op de boeg. Die laatste is van groot belang om rotsen, boomstammen en walvissen te traceren. Het gebruik van spanten laat zich als volgt verklaren. Door het gebruik van vuur neigt de buitenzijde van de boom baar binnen toe te "buigen". De bedoeling is nu juist dat die naar buiten moet wijken om zo veel mogelijk ruimte voor de zitplaatsen te realiseren. Met spanten wordt dat effect geraliseerd Hardheid van het hout voorkomt rot. Door het aanbrengen van verf aan de binnenzijde en de buitenzijde wordt het voorkomen van rot bevordert. De kleuren van de verf worden eigenlijk met name gebruikt voor de herkenbaarheid. Gepikt van het gebruik van geurvlaggen door de meeste voorkomende nooit waargenomen wilde dieren in het bos.
  4. Paul:
    12 november 2018
    Prachtige kleurrijke boten!